Chiều 7/5/1954, Chiến dịch Điện Biên Phủ toàn thắng, kết thúc 9 năm trường kỳ kháng chiến chống Pháp. Trong chiến dịch ấy, huyện Yên Dũng nói riêng và tỉnh Bắc Giang nói chung có hàng vạn bộ đội, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến đóng góp sức người, sức của. Nhiều người lính đã xông pha ngoài mặt trận, chiến đấu anh dũng đến trận đánh cuối cùng. Trong số đó có 4 đồng chí được phong tặng danh hiệu cao quý - Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân (LLVTND).
Đã 70 năm trôi qua kể từ ngày cả nước làm nên Chiến thắng Điện Biên “Lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, song bản anh hùng ca thuở trước vẫn vọng vang trong trái tim của những người lính Cụ Hồ. Xã Cảnh Thuỵ (Yên Dũng) có hai Anh hùng Điện Biên. Đó là ông Lưu Viết Thoảng (SN 1926) và ông Trần Đình Hùng (SN 1928).
Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, ông Thoảng được biết đến là một chiến sĩ công binh dũng cảm, có nhiều sáng tạo trong phá bom, mở đường. Ông đã dẫn đầu một tổ đào đường hầm đưa gần 1 tấn thuốc nổ đánh sập lô cốt cố thủ của địch trên đồi A1, tạo điều kiện cho đơn vị diệt gọn cứ điểm này. Thời gian mở đường chuẩn bị cho chiến dịch, ông làm tổ trưởng công binh, học tập cách phá bom. Có lần gặp loại bom mới, để tránh thương vong, ông Thoảng một mình tìm cách tháo gỡ bom để rút kinh nghiệm cho toàn đội. Không chỉ phá được 18 quả bom mà còn lấy được 3,525 tấn thuốc nổ cung cấp cho đơn vị phá đá mở đường. Thời kỳ địch ném bom ác liệt đoạn đường đi Sơn La, ông được giao phụ trách một tổ bám trụ trên đường quan sát và đánh dấu vị trí bom rơi. Nhiều lần máy bay địch thả bom xong rồi quay đi, ông vừa ra vị trí bom rơi thì chúng vòng lại ném tiếp, ông vẫn bình tĩnh nằm trên đường để quan sát. Có lần địch ném 4 quả bom nổ chậm, ông đã dũng cảm dẫn đầu tổ, đào hố chui xuống đặt thuốc nổ phá bom, thông đường kịp thời.
Anh hùng LLVTND Trần Đình Hùng là chiến sĩ Đại đoàn 308. Ông tham gia hầu hết các chiến dịch lớn của Đại đoàn và lập nhiều thành tích xuất sắc.
Nhắc đến chiến công của ông là nhắc đến khẩu súng ĐKZ đã luôn kề vai sát cánh với ông. Khẩu súng này do Mỹ sản xuất, viện trợ cho quân Pháp từ năm 1950, là chiến lợi phẩm do ta thu được ở chiến dịch Tây Bắc năm 1952. Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, khẩu đội ĐKZ của ông và 20 chiến sĩ bộ binh làm nhiệm vụ phòng ngự ở cứ điểm 106. Thấy lực lượng ta ít, một số đồng chí lo ngại, ông Trần Đình Hùng đi nhặt được 40 quả lựu đạn địch, phân phát và động viên anh em tiếp tục chiến đấu. Một tiểu đoàn địch có máy bay, đại bác yểm trợ tấn công, kính ngắm ĐKZ bị đạn pháo bắn hỏng, ông ngắm qua nòng súng hô cho xạ thủ bắn trúng giữa đội hình địch ngay phát thứ nhất. Lần nào địch xông lên cũng bị Khẩu đội bắn trúng. Cũng trong chiến dịch này, chân súng ĐKZ bị hỏng, không ngần ngại ông đã lấy vải bạt lót nòng súng vác lên vai, bò lên bờ hào để đồng đội tiếp tục bắn diệt nhiều hỏa điểm và bộ binh địch. Khi bị thương vào đầu, vào tay, ông vẫn cố gắng chịu đựng để đồng đội bắn diệt được hỏa điểm địch mới chịu băng bó. Hành động dũng cảm của ông được đơn vị nêu gương học tập.
Anh hùng Lưu Viết Thoảng đã ra đi tại quê nhà năm 2008 ở tuổi 83. Anh hùng Trần Đình Hùng vừa qua đời ngày 28/4/2023, hưởng thọ 96 tuổi. Những người lính Điện Biên năm xưa đã góp công đánh giặc, cùng nhân dân các dân tộc Tây Bắc và đồng bào cả nước làm nên một chiều hè ngày 7 tháng 5 lịch sử. Xin được tri ân những người anh hùng Điện Biên đã làm nên “một Bạch Đằng, một Chi Lăng, một Đống Đa” lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu ở thế kỷ XX.
Trong hành trình vạn dặm của lịch sử nước ta, âm vang Điện Biên mãi mãi là khúc nhạc tiến công, khúc nhạc chiến thắng. Những năm tháng máu và hoa tô thắm trang sử vàng dân tộc vẫn vẹn nguyên, trở thành nguồn sức mạnh to lớn, cổ vũ, động viên toàn dân và quân ta tiếp tục thực hiện thành công nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc./.
Trường Giang